REISVERSLAG EXTREMADURA - winter 2012

Reisdata: 4 t/m 8 februari 2012

Al bij het vertrek van het vliegveld van Madrid was duidelijk dat we in de koudste winterweek van Spanje (en de rest van Europa) waren beland. Halverwege de middag arriveerden we in Extremadura, om nog voor donker de eerste waarnemingen te doen. De Tekla leeuwerik werd al snel gespot en zou de komende dagen veel terugkomen. Bij het Almaraz meer liepen prachtige purperkoeten door het riet, de graszanger liet zich zien en de Iberische klapekster liet zich van dichtbij fotograferen.

De volgende dag gingen we de steppens bij Trujillo op. Een groep van maar liefst 180 kleine trappen was ons deel, evenals 25 grote trappen. Later vonden we een groepje grote trappen goed fotografeerbaar dat vlak over ons hoofd wegvloog. Andere steppenvogels waren zwartbuikzandhoen, kalander- en kleine kortteenleeuwerik en tot ieders verbazing een kuifkoekoek die te vroeg terug was uit Afrika. Kievitten en goudplevier deden ons aan friesland denken, waar inmiddels serieus gepraat werd over een elfstedentocht. In rivier Almonte liet een otter even zijn kop even zien. De temperatuur liep op van – 7º tot + 17º C., het land was abnormaal droog (en niet groen) door het ontbreken van regen deze winter.

Richting Monfragüe gingen we eerst bij het nest van de Spaanse keizerarend langs, die niet thuis bleek te zijn... Bij de gierenrots zagen we vale – en monniksgier, blauwe rotslijster en werden diverse rode wouwen gezien. Blauwe eksters vlogen steeds in groepjes rond en lieten zich laten bij een pick-nickplek mooi fotograferen. Een zwarte ooievaar was al uit Afrika terug. Aan het eind van dit Nationale Park gaf de gids een harde schreeuw: Spaanse keizerarend. Een volwassen vogel zeilde boven de weg, maar de deelnemers liepen al 100 meter verder. Later zagen we twee keizerarenden lange tijd vliegen tussen de vale gieren. Ook nu was de temperatuur weer opgelopen van negatief tot boven de 15 graden. Vlakbij ons hotel bleek een slaapplaats van minstens 300 Spaanse mussen te zijn.

Met de belangrijste Extremadura-soorten op zak bezochten we de laatste volle dag dehesas en steppen. Honderden kraanvogels liepen onder de steeneiken eikeltjes te zoeken, steeds families met twee of drie jongen. Het was erg onderhoudend met rode wouwen, hoppen, nestelende ooievaars en op de steppen grote trappen. Dit keer 60 vogels, en weer dichtbij en blije fotografen. Toch, het land was zo abnormaal droog dat er eigenlijk weinig kleine vogels zaten. Naast koeien die werden bijgevoerd zaten wel honderden kalanderleeuwerikken. Met een omweg gingen we huiswaards en zagen nog groepen van honderden kraanvogels op bouwland.

Alweer de laatste dag. Eerst maakten we een wandeling en bezochten we de plas bij Almaraz. Dat leverde nog zichtwaarnemingen van Provencaalse grasmus op, kleine zwartkop kwam niet uit de braamstruik maar de cetti´s zangers lieten zich wel goed zien. Boeren- en huiszwaluw boven het meer deden ons ondanks de kou aan het voorjaar denken en nadat de purperkoeten weer gespot waren reden we tevreden richting Madrid. In deze vijf dagen haalden we 92 soorten.

Kees Woutersen.

REISVERSLAG EXTREMADURA, WINTER 2006/2007

Reisdata: 26 december 2006 t/m 02 januari 2007

Dit is de eerste vogelreis naar Extremadura die Aragon Natuurreizen organiseert in de kerstperiode. De deelnemers Alex, Ans, Carla, Hiltje, Jaap en Mieke brengen onder leiding van ondergetekende een winterweek door in de dehesas en steppen van Extremadura op zoek naar voor de streek karakteristieke vogels. De eerste excursiedag besteden we ten westen van Mérida, waar geirrigeerde landbouwgronden zich afwisselen met steppengebieden. Het eerste dat we op de rijstvelden zien zijn groepen van honderden kraanvogels en enkele overwinterende steltkluten en grutto´s. Luid roepend vliegen de kraanvogels rond en langs onverharde paden vinden we een andere soort die hier overwintert: het Sint Helenafazantje. De populatie van deze grappige, kleine vogeltjes is ontstaan uit ontsnapte kooivogels. Hoewel groepjes dichtbij komen te zitten krijgen wij ze maar moelijk te zien, zo gaan ze op in het landschap. De waarneming van de dag is een onvolwassen grijze wouw op een paal die zich tot heel dichtbij laat benaderen, wat natuurlijk mooie foto´s oplevert. Op de terugweg rijden we tegen een groep kleine trappen aan; 220 vogels fourageren op de steppen. Allemaal staan ze met de kop naar beneden te fourageren in het veld en dat ziet er vreemd uit. Een paar keer vliegen ze massaal op, zodat we de de snelle vleugelslag en de witte bovenvleugels kunnen bewonderen. Zo´n grote groep kleine trappen is nergens anders te zien en dus een van de belangrijkste winteratracties voor Extremadura. Terug bij ons hotel in Mérida blijken de koereigers hun slaapboom te zijn kwijtgeraakt aan aalscholvers. Gelukkig hebben ze enkele honderden meters verderop een alternatief gevonden en tijdens het invallen van de duisternis wordt die boom bijna geheel wit.

De volgende dagen wisselen we af tussen dehesas en het steppengebied dat zich uitstrekt van Cáceres tot Trujillo. Tweemaal bezoeken we Monfragüe dat een maand geleden nog tot Nationaal park is gepromoveerd. Het meest vallen de baltsende vale gieren op door de vreemde gorgelende, spookachtige geluiden die ze hierbij maken. Groepjes huppelen rond onder de steeneiken rond de kolonies op zoek naar takken voor het nest, werkelijk een vreemd gezicht. Verschillende keren zien we hoe ze groene takken afrukken om in hun nest te verwerken. De paringen bevestigen dat het broedseizoen voor hen nog voor de jaarwisseling al volop aan de gang is. Slechts eenmaal vinden we gieren aan de grond voor voedsel toen we enkele monniks- en vale gieren zagen eten aan een nageboorte. Monfragüe blijft indruk maken dankzij al die gieren en andere roofvogels. De havikarend die eerst in een boom ging zitten om vervolgens boven ons hoofd te schroeven zullen we niet snel vergeten. Het goed zichtbare nest waar de Spaanse keizerarend de laatste twee jaar op gebroed heeft bij Portilla del Tietar blijkt nu bezet te zijn door een paar vale gieren. Bijna nooit broeden ze in bomen en een geval is zeldzaam. Het is wel erg jammer is dat de Spaanse keizerarend zijn nest kwijt is en vogelaars hem er niet meer kunnen zien zitten… Het andere nest dat in de richting van Cáceres ligt is wel weer bezet en beide oude Spaanse keizerarenden zijn aanwezig. Op de steppen vinden we grielen, witbuik- en zwartbuikzandhoenders maar de grote trappen wil het niet erg. Pas wanneer we allerlei kleine en onverharde weggetjes inrijden vinden we een grote groep. Tijdens het tellen blijken er maarliefst 99 te zijn en ze blijven nog rustig zitten ook. Later vliegt er nog een losse vogel over, zodat ons dagtotaal op precies 100 uitkomt.

Ook van enkele zoogdieren doen we geweldige waarnemingen. Het meest indrukwekkend is een otter die zich ruim een uur lang door ons laat bekijken. Hij slaapt op een steen in de zon en gaat af en toe het water in om te duiken en wat rond te zwemmen. Als er aan de overkant van de rivier een vos langsloopt, verschuilt de otter zich half en tenslotte graaft hij iets eetbaars op en verdwijnt dan tussen de bosjes. Later zien we nog enkele vossen lopen. Het valt mijn reisgenoten onmiddelijk op dat de vossen van Spanje veel grijzer zijn dan hun soortgenoten in Nederland. Verder laten de edelherten zich erg goed zien; ook zij vertonen weinig schuwheid. Een mannetje blijft rustig grazen als we het busje stoppen. Er lopen vele vrouwtjes met halfwas jongen. Edelherten zijn talrijk in Monfragüe maar meestal zie je ze alleen ver weg of wegrennend tussen de bosjes.

Deze week in het groene Extremadura is uitstekend bevallen. De deelnemers hadden niet gedacht in deze tijd van het jaar zoveel te kunnen zien. Opvallend talrijk zijn hop, zuidelijke klapekster en rode wouw, van elk hebben we deze week rond de honderd individuën gezien. De kleine Provencaalse grasmus laat zich verschillende keren opvallend goed bekijken en de blauwe eksters vliegen in groepen van vele tientallen vogels rond. Na afsluiting blijken we 101 vogelsoorten te hebben genoteerd.

Kees Woutersen.

Pas geschilde kurkeik in Extremadura (foto: KW)

Blauwe ekster in Monfragüe (foto: KW).

Blauwe ekster in Monfragüe (foto: KW).

Grote trappen op de wintersteppen (foto: KW).

Iberische klapekster, Extremadura winter (foto: KW).

Cirlgors, Extremadura (foto: KW).

Vliegbeeld Spaanse keizerarend, Monfragüe (foto: KW).

Vliegbeeld vale gier, Monfragüe (foto: KW).

SOORTENLIJST

Vogelreis Extremadura Winter

Reisdata: 29 januari t/m 05 februari 2005

26 december 2006 t/m 02 januari 2007

Reisleider: Kees Woutersen

VOGELS (98, 102 soorten):

Fuut X X

Dodaars X X    

Koereiger X X

RALREIGER - X

Kleine zilverreiger X X  

Blauwe reiger X X

Ooievaar X X

Bergeend X X

Wilde eend X X

Krakeend X X

Slobeend X X

Smient X X

Pijlstaart X -

Wintertaling X X

Tafeleend X X

Grauwe gans X -

Grijze wouw X X

Rode wouw X X

Havik X -

Sperwer - X

Monniksgier X X

Vale gier X X

Bruine kiekendief X X

Blauwe kiekendief X X

Buizerd X X

Steenarend X -

Spaanse keizerarend X X

Havikarend - X

Torenvalk X X

Rode patrijs X X

Waterral X -

Waterhoen X X

Meerkoet X X       

Kraanvogel X X

Kleine trap X X  

Grote trap X X    

Steltkluut - X

Griel X X

Kievit X X  

Kleine plevier X -        

Kleine strandloper X -  

Oeverloper X X       

Witgat X X

Grutto X X

Rosse grutto X -

Watersnip X X             

Kokmeeuw X X

Geelpootmeeuw - X           

Kleine mantelmeeuw X X    

Witwangstern X -        

Witbuikzandhoen X X        

Zwartbuikzandhoen X X  

Houtduif X X            

Turkse tortel X X       

Steenuil X X           

IJsvogel X X

Hop X X           

Grote bonte specht X X  

Veldleeuwerik X X        

Boomleeuwerik X X      

Kuifleeuwerik X X        

Teklaleeuwerik X X      

Kalanderleeuwerik X X   

Rotszwaluw X X

Boerenzwaluw - X        

Huiszwaluw - X        

Graspieper X X  

Witte kwikstaart X X    

Grote gele kwikstaart X X    

Alpenheggemus X -       

Roodborst X X        

Zwarte roodstaart X X  

Roodborsttapuit X X  

Blauwe rotslijster X X  

Merel X X       

Zanglijster X X

Grote lijster X X        

Graszanger X X      

Cetti's zanger X X

Provencaalse grasmus - X      

Zwartkop X X       

Kleine zwartkop X X   

Tjiftjaf X X

Kuifmees - X    

Pimpelmees X X        

Koolmees X X

Staartmees - X

Boomklever - X             

Boomkruiper X X      

Zuidelijke klapekster X X        

Zwarte spreeuw X X      

Gaai X X      

Ekster X X           

Blauwe ekster X X

Alpenkraai X X       

Kauw X X

Raaf X X                

Zwarte kraai X -

Ringmus - X        

Huismus X X            

Spaanse mus X X

Vink X X

Appelvink X X

Europese kanarie X X   

Groenling X X

Groenling - X

Putter - X             

Kneu X X                 

Cirlgors X-           

Grijze gors X X       

Grauwe gors X X

Sint Helenafazantje X X

X = gezien/gehoord

† = dood gevonden

S = sporen/keutels/holen

D = vleermuis-detector

Zoogdieren:

Bulvleermuis D -

Otter X  X

Vos † X

Edelhert X X

Zuidelijke woelrat X -

Konijn X X

Iberische haas X X   

Reptielen & amfibiën:

Kaspische beekschildpad X X

Spaanse groene kikker - X

SOORTENLIJST

Vogelreis Extremadura Winter

Reisdata: 4 t/m 8 februari 2012

2 t/m 6 februari 2013

3 t/m 9 februari 2018

Reisleider: Kees Woutersen

VOGELS (92, 86, 109 soorten):

Fuut X X X

Dodaars X X X

Aalscholver X X X

Koereiger X X X

Kleine zilverreiger X X X

Grote zilverreiger X - X

Blauwe reiger X X X

Ooievaar X X X

Zwarte ooievaar X --

Grauwe gans - - X

Wilde eend X X X

Krakeend X X X

Slobeend X X X

Wintertaling - - X

Pijlstaart - - X

Bergeend - X -

Grijze wouw - - X

Rode wouw X X X

Sperwer X - X

Havik - - X

Monniksgier X X X

Vale gier X X X

Bruine kiekendief X X X

Blauwe kiekendief X -X

Buizerd X X X

Steenarend - - X

Spaanse keizerarend X X X

Visarend - - X

Torenvalk X X X

Rode patrijs X X X

Waterral X X X

Waterhoen X X X

Meerkoet X X X

Purperkoet X X X

Kraanvogel X X X

Kleine trap X X X

Grote trap X X X

Steltkluut - - X

Kievit X X X

Goudplevier - X X

Bontbekplevier - - X

Kleine plevier - - X

Bonte strandloper - - X

Tureluur - - X

Groenpootruiter - - X

Oeverloper X - X

Witgat X X X

Grutto - - X

Watersnip X X X

Kokmeeuw X X X

Geelpootmeeuw X - -

Kleine mantelmeeuw X X X

Zwartbuikzandhoen X - X

Witbuikzandhoen - X -

Houtduif X X X

Turkse tortel X X X

Kuifkoekoek X - -

IJsvogel X - X

Hop X X X

Groene specht X - X

Grote bonte specht - X X

Veldleeuwerik X X -

Boomleeuwerik X X X

Teklaleeuwerik X X X

Kuifleeuwerik - X -

Korttenleeuwerik - - X

Kleine kortteenleeuwerik X - -

Kalanderleeuwerik X X X

Rotszwaluw X X X

Boerenzwaluw X X X

Huiszwaluw X X X

Graspieper X X X

Waterpieper X - -

Witte kwikstaart X X X

Grote gele kwikstaart X - X

Winterkoning - X X

Heggemus - - X

Roodborst X X X

Zwarte roodstaart X X X

Roodborsttapuit X X X

Blauwe rotslijster X X X

Merel X X X

Zanglijster X X X

Grote lijster X X X

Graszanger X X -

Cetti's zanger X X X

Provencaalse grasmus X X -

Zwartkop X X X

Kleine zwartkop X - X

Tjiftjaf X X X

Vuurgoudhaan - - X

Buidelmees - - X

Glanskop - - X

Pimpelmees X X X

Koolmees X X X

Staartmees X X X

Boomklever X - X

Boomkruiper X X X

Iberische klapekster X X X

Zwarte spreeuw X X X

Gaai X X X

Ekster X X X

Blauwe ekster X X X

Alpenkraai - X -

Kauw X X X

Raaf X X X

Zwarte kraai X X X

Ringmus X - -

Huismus X X X

Spaanse mus X X X

Vink X X X

Europese kanarie X X X

Groenling X X X

Putter X X X

Kneu X X X

Appelvink - X X

Rietgors - - X

Cirlgors - X -

Grijze gors - X -

Grauwe gors X X X

Sint Helenafaantje - - X

X = gezien/gehoord

† = dood gevonden

S = sporen/keutels/holen

D = vleermuis-detector

Zoogdieren:

Otter X X X

Vos † X X

Mangoeste - - X

Wild zwijn - - X

Edelhert X X X

Konijn X X X

Iberische haas X X X

Reptielen & amfibiën:

Kaspische beekschildpad X - X

Kleine trap boven de steppen (foto: Erik Taalman-Kip).